di Ernesto Prudente
Capitolo 6°
Pinocchio si addormenta con i piedi sul braciere e la mattina dopo si sveglia con i piedi bruciati
ere na nuttate i viérne, na brùtte nuttàte, na nuttatàcce. Tròne,
lampe é acque i ciéle.
S’arapèttene i cataràtte, tante chiuvéve fòrte. L’acque scennéve a cate.
U viénte, accussì fòrte, aizzàve nùvele i tèrre ca nun se vedéve niénte.
Pinocchio, tenève na paure i pazze d’i làmpe e d’i tròne ma a famme
ère cchiù fòrte d’a paure.
Se fermàje ncòppe a pòrte, uàrdanne fòre.
I tròne èrene cchiù fòrte d’i cannonate, i lampe allummavene tutte
chèlle ca stéve annanze all’uocchje, u viénte facéve sbattere
ll’arbere ca facévene remmore i pazze. A famme, però, ère a cchiù
fòrte, vencéve pure a paùre.
Se teràje u lantepòrte é vàje a correre.
Me paréve nu mafrone. Int’a quatte zumpe arrevàje u paése vicine, cu
nu fiatone é a léngue a fòre comm’a nu cane i cacce.
U scure u putive taglià c’u curtiélle, tànne ère fòrte. U paése parve
nu dèsèrte, i pòrte d’i putéche èrene tutte nzerràte comme nzerràte
èrene i pòrte é i fenèste d’i case.
P’a vìje némméne nu cane.Paréve u paése d’i muorte.
Paréve, pecché ère tale é quale, Ponza int’i ghiurnate i viérne.
Pinocchio, p’a forte desperazione é p’a tròppe fàmme s’attaccàje a nu
campaniélle i na case é se mettètte a sunà a tutte fòrze, penzanne
“Cocchedune s’adda pure affaccià!”. E cominfàtte s’arapètte na fenèste
é nu vicchiariélle, cu na scazzète ncape, strellàje: “ma se po’ sapé
che vàje truvanne a chést’ore i nòtte”
“Ca me facisse u piacére i me dà nu piézze i pane”.
“Aspiétte, ca ì mò tu vache a piglià!”, respunnètte u vicchiàriélle
credènne d’avé a che ffà cu quacche uàgliunastre c’a nòtte se devèrte
a sunà a case d’a ggènte, pe nquità i crestiane ca dòrmene.
Dòppe nu pòche, u vicchiariélle arapètte n’ate vòte a fenèste é
decètte: “Fatte cchiù sotte é pare u cappiélle”.
Pinocchio ca nun tenéve cappiélle, se facètte cchiù sotte a fenèste é
s’abbuscàje nu bèlle cate d’acque frédde ncape ca u nfunnètte a cape a
pède.
Turnàje a case nfuse comm’a nu pullecine, chine i famme é tante
stanche ca nun nc’a facéve manche a sta allèrte. S’assettàje
appuggianne i piéde, nfuse fràcete é chine i fanghe, ncòppe u rasiére
ca tenève ancore a vrase appicciàte.
P’a tròppe stanchézze pigliàje suonane é, int’a niénte, i piéde,
ch’èrane i légne, chiane-chiane, pigliàjene fuoche é s’appicciàjene.
Pinocchio nun s’acurgètte i niénte, durméve e runciàve, comme sé i
piéde nun fodere i suoi.
Arbànne juorne se scetàjene pecché quacchedune avéve tuzzuliàte facce a pòrte.
“Chi”? dumendàje Pinocchio, mèntre c’u i mmane se strufinave ll’uocchje.
“Songh’ije”, rispunnètte na voce.
Ere a voce i Geppetto.
Capitolo 7°
Geppetto torna a casa e dà al burattino
la colazione che si era preparata per lui.
Pinocchio, cu ll’uocchje abbuffate i suonne, nun s’ère ancore accorte
ca i piéde s’èrane jàrze. Comme sentètte a voce i Geppetto, schizzàje
a còppe u scannetiélle pe ghì a rapì a pòrte ma, fatte u zompe,
cadètte luonghe-luonghe, stìse pe tèrre, facènne u stésse rumore ca
putéve fa nu sacche chine i cuorcete ca cadéve a còppe nu mezzanìne.
“Aràpeme”, alluccave Geppetto, a mmiéze a vìje.
“Papà, nun pozze” respunnéve Pinocchio.
“E pecché nu puòje”
“Pecché manne mangiate i piéde”.
“E chi s’à mangiàte”
“A jatte”, decètte Pinocchio vedènne a jatte ca pazziàve cu ciérte
piézze i légne ca stévene pe tèrre.
“Aràpeme”, strellàje Geppetto. “Quante trase dinte te facce vedé je a jatte”.
“Nun nc’afacce a sta dritte, crìdeme papà. Povere a mé, agge cammenà
cu i genocchje pe tèrre”.
Mastro Geppetto, credènne ca chélle smòrfie facéssere parte i còccate
penzate i Pinocchio, s’arrampecàje é trasètte p’a fenèste c’a
ntenzione i nce fà nu bèlle mazziatone ma quanne u vedètte stise pe
tèrre e, ovère, sènze piéde, su pigliàje mbracce é u inchètte i vase.
Sennuzzianne, cu i làcreme a ll?uocchje, nce dumandàje:
“Cumm’è fatte, figle mije, a te iàrdere i piéde”?
“Nun u sacce, papà; àgge passate na brutte nuttàte. M’è crédere. Na
nuttate ca m’a ricurdarràgge pe quante campe”.
E accussì Pinocchio se métte a raccuntà, pe file é pe ségna, tutte
chélle che nc’ère capitate. E mentre raccontava chiagnéve, chiagnéve
tante forte ca se sentéve pure a fòre.
U cunte fu accusì ngarbugliàte ca Geppetto capètte sulamènte che Pinocchio se stéve murènne i famme.
Allore cacciaje fòre, a int’a sacche, tre père e nce decètte:
“Sti tré pére èrene a marènne mìje, te donghe i còre, mangiatélle c’a salute”
“Si vvuò ca ìje mi mange, m’aìje pulezzà”.
“Pulezzà”!, respunnètte Geppetto chìne i meravìgle. “Nun me credéve ca tenìsse na vucchélle accussì dèlicate e fusse accussì schezzenùse. Màle, uàglione mìje. Ncòppe a stu munne v’aìte mparà a mangià tutte còse pecché nun se sape màje chélle ca po’ capità”.
“Tu dice bbuone, decètte Pinocchio, ma ìje, a frutte can un è pulezzate nun a rièsche a mangià. Me fa nu nùzzele nganne can un scénne”.
A chiste punte, chille buon’òmme i Geppetto, teràje fòre a int’a sàcche nu curtiélle arruzzute è, cu na sante paciénze, se mettétte a pulezzà i pére, ammuntunànne i scòrze ncòppe u spìcule d’a tavule.
Quanne Pinocchio cu doje vuccunate se mangiaje a primme pére é steve pe jttà u turze, Geppetto nce fermàje u racce è nce decètte. “Nun u ittà, tutte a
stu munne po’ èssere còmmete”.
“Ma je u turze nun mu mange”, se mettètte a strellà Pinocchio.
“Chi u sàpe, respunnètte, carme-carme, Geppetto, n’àmme viste tante é i tutte i culure”.
Pigliàje i tre turze é i mettètte, ncòppe a tavule, nziéme i scòrze.
Fennute, int’a niénte, i se mangià i pére, Pinocchio, facènne nu sbadigle i malàforme, se mettètte a chiagnere dicènne: “Tènghe ancòre famme”.
“Ma je, figle bèlle, nun tènghe cchiù niénte a te dà. Ténghe sule i scòrze é i tùrze d’ì ppére”.
“Paciénze, c’aggia fa”, decètte Pinocchio, é senza manche se fa accòrgere, se mangiaje i scòrze cu tutte i tùrze.
“Ah, mò me sènte mègle”, decètte stuiènnese i mmane pe cuolle.
“E’ viste ca tenéve raggione je, decètte Mastro Geppetto, quanne te decéve can un s’adda éssere tròppe delicate i stòmmeche pecché nun putimme sapé nce po’ capità ncòppe a stà tèrre”.
Capitolo 8°
Geppetto rifà i piedi a Pinocchio e vende la propria
casacca per comprargli l’abbecedario.
Pinocchio, dòppe ca s’ère saziate cu i pére, accumnzaje a murmulià é a chiagnere pecché vuléve i piéde nuove.
U patre, pìu castigà pe comme s’ère cumpurtate, u lasciàje chaignere pe na bbòne meza jurnàte é po’ le decètte: “Pecché t’aggia fa i piéde n’ata vòte? Pe te vedé scappà a chéste case”?
“Te prumétte, tu giùre, papà, decètte Pinocchio, c’u i làcreme a ll’uocchje, ca da ògge in avante fàcce u brave uàglione, vàche a scòle é me métte a studià”.
“Tutte i uàgliune, quanne vònne còccòse, ripètene sta stòrie”.
“Ma je nun songhe cumm’a ll’aute uàglione. Je songhe cchiù bbuone é diche sèmpe a vèrità. Tu giùre, papà, ca me métte a studià, me mpàre n’arte é sarràgge u bastone pe quanne te faje viécchje”
Geppetto pigliaje i fiérre è duje pezzòtte i légnhe é se mettétte a faticà. Dòppe manche n’ore Pinocchio tenéve i duje pedezzùlle fatte a mestiére.
Allora Geppetto decètte a Pinocchio: “nchiude ll’uochje é fa finte i durmì.
Pinocchio ubbedètte é mentre facéve finte i durmì, Geppeto pigliàje a colle ca tenéve int’a na scòrze d’òve é nce ncullàje i piéde u pòste llòre.
Facètte nu lavore accussì accunciàte ca nun se vedéve nèanche u ségne d’à ncullature.
Appéne s’accurgette ca tenève i piéde, Pinocchio, zumpàje ntèrre, a còppe tavule, addo u patre avéve assettàte, pe ncullàrce i piéde, é se mettètte a fa capriòle i pazze, p’a cuntantézze.
“Pe te pavà, pe tutte chelle chè m’è fatte, decètte Pinocchio nfàcce u patre, vògle sùbbete ì a scòle. Ma pe fa chéste agge bisògne i nu vestite”.
Geppetto, a chéste paròle, rummanètte sbalordite ma nun putéve fà niénte pecché dint i sacche nun tenéve manche nu centèseme. Nce facètte nu vestite i carte fiurìte, nu pàre i scàrpe cu a scòrze i n’albere e nu cappellùcce cu i mulliche i pàne.
Pinocchio currètte a specchiarse int’a na cònche chiéne d’acqua é, cuntènte i comme se vedètte, decètte:
“Me pàre pròprie nu fìgle i signore. Ma pe gghì a scòle me manche u mmègle, u sillabbàrje”.
“Aje raggione, dcètte Geppetto, c’a cape avasciate p’u scuorne, ma cumme se fa p’avé. Je nun tènghe manche nu sòrde papaline”.
A chéste paròle, pure Pinocchio addeventàje triste pecché, p’a primme vòte, capètte ca int’a chélle case nce stéve sule é surtànte a misérje.
“Paciénze” decètte Geppetto, aizzànnese i bòtte a còppe a sègge. Se nfalàje na giacchètte i fustàgne é ascètte fòre, i corze. Dòppe nu pòche turnàje. Mmàne tenéve u sillabbàrje ma ncuolle nun tenéve cchiù a giacchètte. Tenéve sule a cammìse é fòre scennéve a néve è facéve fride.
“Papà, é a giacchètte”?
“Agge vennùte”.
“E pecché è vennùte” ?
“Pecché facéve càute”.
Pinocchio capètte a vòle chélle c’u patre vulètte dìcere, nce zumpàje ncuolle é u jnchétte i vase.
Capitolo 9°
Pinocchio vende l’abbecedario per andare a vedere il teatro dei burattini.
Fennùte i nevicà, Pinocchio, cu chille bèlle libre, nuove-nuove, sott’u racce, aràpe u lantepòrte, èsce fòre é pigle a vìje d’a scòle.
P’a vìje facètte mille raggiunamiénte, une mègle i ll’ate.
“Ogge a scòle m’aggia mparà a lèggere, dimane a scrìvere é dòppedìmane a fa i nùmmere. Po, cu i capacità ca tènghe, m’agge abbuscà tante sòrde. Cu i primme agge accattà na bèlle giacchètte i panne a papà. Ma che stanghe dìcènne, i pànne? Nc’aggia fà na giacchètte d’argiénte e d’òre e cu i buttune i brillànte. Stu pòver’òmme s’à mmèrete. Pe m’acccattà u libbre è rimaste sule c’a cammise é fa chiste cazze i fridde. Nun nce ne stànne patre ca so capace i fa stì sacrefìcje.”
Mèntre, cchìne i cummuzzione e cu i làcreme a ll’uocchje, penzàve é decéve chéste ccòse, sentètte, luntanànze, na mùseche. Se Fermàje é se mettètte ausilià
“E che gghiè, sta mùseche? Peccàte c’agg’ì a scòle, ca si nò”.
Rummanètte penzeriùse. Nun sapéve chélle ch’avéve fa.
O a scòle o a sentì a mùseche. Nce stéve pòche a scéglere. “Ogge a sentì a mùseche é dimane vache a scòle. Tante pe gghì a scòle nce stà sèmpe tiémpe”. E accussì facètte.
Cu quatte zumpe arrevàje mmiézze a na piàzze ggià chiéne i ggènte che stéve attuorne a nu baraccone pittàte i mille culure.
“Che gghiè stu baraccone”?, dummannàje Pinocchio a nu uàglione.
“Liégge u cartiélle é u saparràje”.
« U leggésse bbuone, ma je nun sàcce lèggere ».
“Brave, u ciucce. Allora tu lègg’je. E sapé ca ncòppe a chille cartiélle, cu i léttere rosse comm’u ffùoche, nce stà scritte: Gran tiatre d’ì burattìne”
“E’ cummenzate a parìcchje”? Dummannàje ancòre Pinocchio.
“No, accummènze mò”
“E quanne nce vò pe trasì ?”
“Quatte sòrde”.
Pinocchio che friéve p’a curiosità i vedè, sènze nu pòche i scuorne, decètte a chille uàglione: “Mi prestàsse quatte sorde nfine a dimàne ?”
“Ti désse c’u tutte u còre, ma ògge nun t’ì pòzze dà”. Nce respunnètte chille uàglione.
“Pe quatte sorde te vénne a giacchètte”, nce decètte Pinocchio.
“E che me ne fàcce i na giacchètte i carte fiorìte. Se nce chiove ncòppe, s’azzécche scuole é nun se po’ staccà cchiù”
”Te vvuò accattà i scarpe”?
“Chéste so bbòne sule p’appiccià u fuoche”
“Quanne me dàje p’u cappiélle”?
“Ih!, c’accatte! Nu cappiélle i mulliche i pane, ca si nun te stàje accorte so màngene i sùrece”.
Pinocchio, nun sapènne cchiù chélle c’avéve fa, stéve ncoppe i spìne.
Tenéve a fa ll’urteme òffèrte ma se mettéve scuorne, nun tenéve curàgge i parlà. Ncàcagliàve. A fine, se facètte un’aneme é curagge, e vummecàje:
“ Mi dìsse quatte sòrde pe stu libbre nuove-nuove”?
Je songhe nu uàglione é nun m’accatte niénte a ll’ate uàgliune”, respunnétte chille ca tenéve cchiù judìzje i isse:
“Pe quatte sorde m’àccatt’je”, decétte n’òmme che jéve accattànne panne viécchje e c’avéve sentute tutte u parlà d’ì uàgliune.
E pinocchio se vennètte u libbre sènza penzà ca Geppetto, pe nce accattà chille libbre, s’ère vennùte a giacchètte é fùje custrétte a stà dinte pecché fòre facève nu frìdde i pàzze.
(continua)
